ჰექტორის დელფინი
ჰექტორის დელფინი (Cephalorhynchus hectori) — ძუძუმწოვარი ცხოველი დელფინისებრთა ოჯახისა. Cephalorhynchu-ის გვარის 4 სახეობას შორის მაუის დელფინთან ერთად ყველაზე ცნობილი სახეობა ახალი ზელანდიის ერთადერთი ვეშაპისნაირი ენდემია. არის 1.4 მეტრის სიგრძის და ერთ-ერთი ყველაზე პატარა სახეობაა ვეშაპისნაირთა შორის.
გამოყოფენ ორ სუბსახეობა: C. h. hectori, უფრო მრავალრიცხოვანი სუბსახეობა სამხრეთის კუნძულის ირგვლივ გვხვდება და C. h. maui, მაუის დელფინი, რომელიც კრიტიკული საფრთხის ქვეს მყოფი სუბსახეობაა და ჩრდილოეთის კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში ბინადრობს.[1] ჰექტორის დელფინი მსოფლიოში ყველაზე პატარა და უიშვიათესი დელფინია.[2] მაუის დელფინი ვეშაპისნაირთა შორის საფრთხეში მყოფი 8 სახეობიდან ერთ-ერთია. კონსერვაციის ახალი ზელანდიის დეპარტამენტის 2010-2011 წლის კვლევის მიხედვით მხოლოდ 55 ზრდასრული ინდივიდია შემჩნეული.[3]
დელფინს სახელი სერ ჯეიმზ ჰექტორის (1834-1907) პატივსაცემად ეწოდა, რომელიც ველინგტონში კოლონიის მუზეუმის (აჟამად ახაი ზელანდიის პაპა ტონგარევას მუზეუმი) კურატორი იყო. ამ სახეობის პირველი ნიმუში სწორედ მან შეისწავლა. ჰექტორის დელფინი მეცნიერულად ბელგიელმა ზოოლოგმა,პიერ-ჯოზეფ ვან ბენედენმა აღწერა 1881 წელს.
მაორი ენაზე ჰექტორისა და მაუის დელფინს tutumairekurai, tupoupou და popoto.
აღწერა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ჰექტორის დელფინი ყველაზე პატარაა დელფინთა შორის. ზრდასრულები 1.2-დან 1.6 მეტრამდე სიგრძის არიან და 40-60 კილოგრამამდე იწონიან. დამახასიათებელია სქესობრივი დიმორფიზმი და მდედრები მამრებზე 5.7%-ით უფრო გრძელები არიან. შესამჩნევი დინგი არ აქვთ. ყველაზე განმასხვავებელი ნიშანი წრიული ფორმის ფარფლია.[4][5] ახალშობილი ჰექტორის დელფინი 60-80სმ-ის სიგრძისააა და 8-დან 10 კილოგრამამდე იწონის. შეფერილობა თითქმის ისეთივეა, როგორც ზრდასრულების, მხოლოდ იმ განსხვავებით, რომ ნაცრისფერს მუქი ტონი დაჰკრავს.[6][6]
პოპულაცია და გავრცელება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰექტორის დელფინები ახალი ზელანდიის სანაპირო რეგიონის ენდემები არიან. მთლიანი სამხრეთი კუნძულის ირგვლივ ჰექტორის დელფინები ფრაგმენტულად არიან გავრცელებული. ეს სახეობა ფიორდლენდის ღრმა წყლებში იშვიათად ბინადრობს. 2011 წელს ჰექტორისა და მაუის დელფინებისთვის 5 თავშესაფარი სივრცე მოეწყო.[7]
უდიდესი პოპულაციები სამხრეთის კუნძულის დასავლეთ და აღმოსავლეთ სანაპიროებზე ბინადრობენ, ხოლო მცირე ჯგუფები დანაწევრებულად მთელი კუნძულის ირგვლივ ცხოვრობენ. მაუის დელფინები ჩრდილოეთის კუნძულის დასავლეთით ბინადრობენ. ზოგჯერ მაუის დელფინები ჩრდილოეთით ბეი-ოვ-პლენტისა და ჰოკს-ბეის რეგიონამდე მიდიან.[8][9][10][11][12]
უკანასკნელი კვლევების მიხედვით სამხრეთის კუნძულის ჰექტორის დელფინების პოპულაცია 15 000 ინდივიდს მოიცავს. ბოლო აღწერის მიხედვით, მაუის დელფინთა რაოდენობა 55-ია. ჰექტორის დელფინები უმეტესწილად 5 ინდივიდზე ნაკლებ ჯგუფებს ქმნიან და სქესის მიხედვით ძლიერ არიან გაყოფილი. ამ ჯგუფების უმრავლესობა ერთსქესიანია. 5-ზე მეტი ინდივიდისგან შემდგარი ჯგუფები იშვიათად ყალიბდება.[4]
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Baker, Alan N.; Smith, Adam N.H.; Pichler, Franz B. (2002). „Geographical variation in Hector's dolphin: recognition of a new subspecies of Cephalorhynchus hectori“. Journal of the Royal Society of New Zealand. 32 (4): 713–727. CiteSeerX 10.1.1.113.9489. doi:10.1080/03014223.2002.9517717.
- ↑ "Hector's Dolphin." WorldWildlife.org. World Wildlife Fund, n.d. Web. 23 October 2014.
- ↑ Maui's dolphin abundance estimate. New Zealand Department of Conservation. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 1 ივლისი 2014. ციტირების თარიღი: 13 March 2012.
- ↑ 4.0 4.1 Webster, T.A.; Dawson, S.M.; Slooten, E. (2009). Evidence of Sex Segregation in Hector’s Dolphin (Cehalorhynchus hectori). Aquatic Mammals. Vol. 35, Iss. 2.: 212-219.
- ↑ Slooten, E. and Dawson, S.M. 1994. Hector's dolphin Cephalorhynchus hectori. Pp. 311-333 in: Handbook of Marine Mammals. Volume V (Delphinidae and Phocoenidae) (S.H. Ridgway and R. Harrison eds). Academic Press. New York.
- ↑ 6.0 6.1 Slooten, E. 1991. Age, growth and reproduction in Hector's dolphins. Canadian Journal of Zoology 69: 1689-1700.
- ↑ Reid A.. Halderen V.L.. 2013. Wildlife Management - Impact of Deep Sea Oil Development on New Zealand marine wildlife. Department of Zoology. University of Otago. Retrieved 18 December. 2014
- ↑ Tait M.. 2012. Creatures lurking in Bay waters. the Hawkes Bay Today. Retrieved 4 November 2014
- ↑ Slooten, E., Dawson, S.M., Rayment, W. and Childerhouse, S. 2006. "A new abundance estimate for Maui's dolphin: What does it mean for managing this critically endangered species?". Biological Conservation 128: 576-581.
- ↑ Slooten L.. Benjamins S.. Turek J.. 2011. Potential impacts of Project Next Generation on Hector’s'dolphins and other marine mammals დაარქივებული 2019-05-31 საიტზე Wayback Machine. . Otago University. Retrieved 4 November 2014
- ↑ Slooten, E., Dawson, S.M. and Rayment, W.J. 2004. Aerial surveys for coastal dolphins: abundance of Hector’s dolphins off the South Island West Coast, New Zealand. Marine Mammal Science 20:477-490.
- ↑ Dawson, S.M., Slooten, E., DuFresne, S.D., Wade, P. and Clement, D.M. 2004. Small-boat surveys for coastal dolphins: Line-transect surveys of Hector’s dolphins (Cephalorhynchus hectori) დაარქივებული 2018-07-11 საიტზე Wayback Machine. . Fishery Bulletin 102: 441-451.